Mamiya 645pro TL

Analoge fotografie met de Mamiya 645pro TL in het digitale tijdperk

Ik kocht onlangs een Mamiya 645pro TL. Tweedehands, en in goede staat.

Het moet zo’n 15 jaar geleden zijn dat ik nog een analoog beeld gemaakt had. Ergens in juli 2005 schoot ik mijn laatste rolletje Fuji Velvia op kleinbeeld. Een jaar daarvoor had ik mijn laatste rolletje Fuji Provia gefotografeerd op mijn Mamiya RB 67.

Maar de Mamiya RB 67 verkocht ik in 2005 en mijn analoge kleinbeeldkamera (een Nikon F100) verwisselde eind september 2005 definitief van eigenaar.

Ik was er toen heilig van overtuigd nooit nog analoog te fotograferen. Dat leek ook logisch. Het digitale tijdperk had definitief zijn intrede gemaakt, zeker in de commerciële fotogafie. Er was geen noodzaak meer voor analoge fotografie. Dacht ik toen. Maar wat ik niet wist is dat ik 15 jaar later toch weer de drang zou voelen om portretten te gaan maken op analogie wijze – meer concreet met middenformaatcamera, en dan nog wel een Mamiya 645pro TL.

Mamiya 645pro TL

Enkele jaren later schonk ik ook al mijn doka-materiaal, zoals ontwikkeltanks, maatbekers, etc … weg aan de kringloopwinkel. Enkel de thermometers hield ik nog bij. Die komen nog wel eens van pas, dacht ik.

Had ik toen geweten dat ik anno 2020 terug analoog zou beginnen, ik had het natuurlijk nooit weg gedaan. En ik heb ook nu lang getwijfeld of ik de Mamiya 645pro TL zou kopen. Er zal altijd wel een reden zijn om het digitaal te doen, dacht ik lang.

Een van de redenen was juist het feit dat ik geen dokamateriaal meer had en weer moest kopen. Bovendien kosten ontwikkelproducten, zoals een ontwikkelaar en een fixer, geld.

Om nog maar te zwijgen van de kost van een rolletje film.

Project

Maar dat waren net de argumenten om wel overstag te gaan en de Mamiya 645pro TL te kopen. Ik speelde namelijk al heel lang met het idee om meer vrij werk te maken. Meer portretwerk zonder druk van klanten. Fotograferen zonder de beperkingen van de layout van een magazine, de tijdsdruk van een publicatie of het formaat van de opgelegde briefing.

Het project dat ik daarmee opgestart ben is een project van het fotograferen van wat me dierbaar is. Van wat ik waardeer. Waar ik waarde aan hecht.

Vertaald komt het erop neer dat ik portretten wil maken van de mensen rondom me, die me het meest dierbaar zijn.

Daarom moest het hele proces ook waardevol zijn. En liefst zo uniek mogelijk.

Het feit dat je op film fotografeert is letterlijk waardevol. We hadden het hierboven al over het geld dat analoge fotografie kost. Maar naast de aanschaf van de camera en bijhorende lenzen, het ontwikkelmateriaal, de filmrolletjes zelf en alle aspecten die erbij komen kijken (inscannen, archiveren, …), kost analoge fotografie vooral veel tijd.

Tijd

Tijd is iets wat je in je leven maar 1 keer kan gebruiken. Eenmaal opgebruikt stopt je tijd hier op aarde. Dan is het gedaan.

Vandaar dat je je projecten – en tijd – moet investeren in zaken die waardevol zijn. Door op film – en middenformaat – te fotograferen, moet je tijd nemen om je beeld op te bouwen, het licht te meten, je beeldkader te veranderen, te twijfelen voor je afdrukt, alle camerasettings nog eens goed te controleren, nog eens naar het licht te kijken, …. Om uiteindelijk 1 keer af te drukken. In de hoop van een goed beeld te maken.

De tijd die je spendeert met je onderwerp – de geportretteerde – is bovendien heel waardevol. Het portretteren van iemand is heel intiem. Het is een geven en nemen. Het is elkaar respecteren, aanvoelen, aansturen.

Daar heb je tijd voor nodig. Waardevolle tijd, waarvan hopelijk het resultaat in de beelden te zien zal zijn.

15 portretten met de Mamiya 645pro TL

Maar goed, 15 portretten krijg je uit 1 rol 120 film in de Mamiya 645pro TL.

Met dit project geef ik mezelf dan ook maar 15 kansen om een goed beeld te maken van 1 persoon. Een succesrate van 3 knappe beelden zou heel goed zijn. Komen er 5 hele goede beelden uit, dan kan je dat uitzonderlijk noemen.

Waarom zo weinig?

Het middenformaat maakt het er allemaal niet gemakkelijk op. Je moet eerst alle instellingen op de camera controleren. Je moet manueel scherpstellen. Er is geen autofocus. Ook de lichtmeting gebeurt manueel (hoewel de Mamiya 645 pro TL een ingebouwde lichtmeter heeft, die ik echter niet gebruik). Het licht meet ik met een Seikonic handlichtmeter.

Voorts is het minder voor de hand liggend formaat een grote aanpassing. Na 15 jaar uitsluitend door een 2/3 zoeker te kijken is een 645 verhouding plots echt wel aanpassen. Dat wordt nog zoeken naar een optimale manier van het beeld te kaderen.

Test run

Ik testte de Mamiya 645 pro TL voor de eerste keer op een weekendje aan zee, midden januari. Door er helemaal uit te zijn en enkel met mijn lieve echtgenote rond te lopen, had ik alle tijd van de wereld. En zij voor mij. Een zee van tijd (sorry voor de woordspeling).

Het was er koud. Echt koud. Strakke wind. Waardoor we goed ingeduffeld naar buiten moesten. Dat maakte het minder evident om vrij te fotograferen.

Bovendien moest ik vaststellen dat door de trage manier van werken mijn handen zodanig koud werden, dat het fotograferen steeds intenser werken werd.

Niettemin ben ik er in geslaagd om toch 14 beelden te maken (1 beeld maakte ik van de zee, ik kon het echt niet laten).

Daaruit distilleerde ik 5 portretten.

Vervolg

Wat is het vervolg? Wel, ik begin aan de uitdaging om vrienden en familie te fotograferen. Te vereeuwigen. Op de gevoelige plaat vast te leggen. Je hoort er alles van, hier op deze blog.

The analogue project

Onderstaande beelden zijn het resultaat van een eerste testrun met de Mamiya 645pro TL tijdens een weekend aan zee. Ze zijn gemaakt op Kodak Tmax 400, en ontwikkeld met Kodak D-76 ontwikkelaar.

• 

• 

• 

• 

•